Stemmen doe je vanuit een bepaalde overtuiging, maar kiezers kijken natuurlijk ook naar wat partijen in financiële zin te bieden hebben.
In de aanloop naar de verkiezingen van 15 maart inventariseert Business Insider hoe politieke keuzes uitpakken voor je portemonnee.
Uit de doorrekening van partijprogramma’s door het Centraal Planbureau blijkt dat de zonnige economische vooruitzichten per saldo leiden tot keuzes waarbij iedereen er gemiddeld genomen op vooruit gaat. Maar dat zegt weinig over hoe politieke keuzes op deelgebieden uitvallen.
In het tweede deel van ‘Zo stemt je portemonnee’ kijken we naar de energierekening. Wat willen de politieke partijen met de energiebelasting op stroom en gas?
Onderstaand overzicht behandelt de keuzes van 14 partijen, geselecteerd op basis van recente peilingen voor partijen die kans maken op minstens één Kamerzetel.
Gekeken is naar de verkiezingsprogramma's, aangevuld met de analyse van het Centraal Planbureau als partijen hun programma hebben laten doorrekenen.
Veel partijen willen iets doen met de energiebelasting, waarbij vooral voor links georiënteerde partijen verhoging van de energiebelasting één van de manieren is om de verlaging van de belasting op arbeid te betalen.
Het grootste deel van de stroom- en gasprijzen bestaat uit energieheffingen: bij gas betaal je als particulier per kubieke meter ruim 25 cent energiebelasting; inclusief btw is dat ruim 30 cent. Daar komt de zogenoemde ODE-heffing waarmee duurzame energie wordt gesubsidieerd nog bij - en dat kost bijna 2 cent per kuub.
Voor stroom betaal je ruim 10 cent energiebelasting en inclusief btw ruim 12 cent; plus bijna 1 cent ODE-heffing.
Bij de plannen voor de aanpassing van de energiebelasting is er er slechts één partij die de heffing op het verbruik van stroom en gas wil verlagen: het CDA.
Daarnaast wil een aantal partijen de energiebelasting gebruiken om andere plannen te bekostigen.
Verhoging energiebelasting
PvdA, SP en ChristenUnie kiezen voor een generieke verhoging van de energiebelasting op stroom en gas, ongeacht of het om groene stroom gaat. De PvdA wil daarnaast specifiek de ODE-heffing voor subsidiëring groene energieprojecten verhogen.
D66 en GroenLinks verhogen de energiebelasting op gas voor gezinnen en bedrijven.
De Partij voor de Dieren noemt als enige specifiek het onderscheid tussen groene en grijze energie. De partij van Marianne Thieme wil milieukosten doorberekenen in de energieprijs zodat "vuile strooom" duurder wordt en schone energie relatief goedkoop.
Salderingsregeling afschaffen
Wie nu groene stroom opwekt, kan die tegen dezelfde prijs terugleveren aan zijn energieleverancier als de prijs die de consument betaalt, inclusief belastingen. Dit is de zogenoemde salderingsregeling. Eigenaren van zonnepanelen maken daar gretig gebruik van.
De salderingsregeling geeft een impliciete subsidie. Doordat de totale stroomprijs inclusief belastingen wordt vergoed bij het leveren van groene stroom, dragen consumenten die zelf stroom opwekken minder energiebelasting en btw af dan ze anders zouden doen.
VNL wil deze regeling afschaffen, waarmee een stuk minder aantrekkelijk zou worden om zelf stroom op te wekken met zonnepanelen. Zonder salderingsregeling is de kans groot dat energieleveranciers alleen de kale stroomprijs vergoeden - dus pakweg 7 cent per kilowattuur, in plaats van 22 cent.